Người dân Việt thường chọn cây mai để phụng dưỡng và trang trí trong nhà không hề là điều tình cờ. Hoa mai trong ngày lễ Tết đặc trưng là Tết tại Nam Bộ có ý nghĩa rất khôn thiêng và quan yếu, cộng Phân tích trong bài viết này.
Cứ mỗi lúc Tết đến, con đường thị trấn, nhà cửa người Việt đều trang hoàng những đóa hoa mai vàng, những cành mai được người người kỹ càng chọn lọc để mang về dâng lên ông bà tổ tiên, cầu mong cho một năm mới an khang, hạnh phúc.
Thế nhưng ít người nào biết được vì sao hình ảnh cây mai vàng lại là biểu trưng của ngày Tết cổ truyền của người Việt. Ấy là lí do mà chúng tôi mong ước đem tới cho bạn những thông tin có lợi để hiểu hơn về văn hóa người Việt.
1. Thông báo cây hoa mai
nguồn gốc hoa mai
Trong tiếng anh, hoa mai là Apricot Flowers và có tên khoa học là Ochna integerrima. Bên cạnh đó, cây mai còn có tên khác là cây hoàng mai. Cây thuộc họ Mai (Ochnaceae) và rất được yêu thích vào ngày Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, đặc thù là ở miền Nam.
Tại Việt Nam, cây mai có mặt chính yếu tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn, Đồng bằng sông Cửu Long, và các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Ở các vùng cao nguyên cũng có 1 vài lượng ít cây sinh sống.
nguồn gốc của hoa mai là từ Trung Quốc, chúng xuất hiện trên quốc gia này cách đây khoảng hơn 3000 năm trước. Theo biên chép của Phí Cung Ấn đời Minh ở sách “Trân hương bảo ngự” nói rằng: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi”. Dịch ra có nghĩa là "Đắc Kỷ thích ngắm hoa mai trong giá lạnh. Trụ vương thường đội tuyết cùng ngắm."
Nhờ vẻ đẹp của hoa mai, trong khoảng thời xa xưa, người Trung Quốc vốn ưa chuộng hoa mai, hoa mai cộng với Tùng, Cúc không những được xem là đội ngũ “Tuế hàn tam hữu” mà còn được được trân trọng là quốc hoa của mình.
Thuở Việc đầu tiên, hoa mai được đặt với những cái tên nghe hơi hoa mỹ và dựa trên đặc trưng của hoa như “Yên chi mai” chỉ loài hoa mai có màu đỏ hồng, “Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên, “Lục ngạc mai” tức loài mai có đài hoa màu xanh đậm,… Theo tư liệu cũ ghi chép lại, hoa mai của Trung Quốc được phân thành 4 loại chính, đấy là: Bạch mai, Thanh mai, Hồng mai và Mặc mai.
Hoa mai Ban đầu vốn là cây hoang dã. Cây thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới, khả năng sinh trưởng và tăng trưởng tốt. Người ta nhận thấy nếu cây mai được coi ngó tỉ mỉ thì hoa nở sẽ rất đẹp và cây có tuổi thọ cao.
Chính nhờ đặc điểm rụng lá vào cuối mùa đông, nở hoa khi đầu mùa xuân nên cây mai thường được trồng làm cây cảnh chơi Tết Nguyên Đán ở châu Á tổng thể và Việt Nam nhắc riêng.
==== > Xem thêm: Top 10 cây mai vàng khủng nhất Việt Nam
Đặc điểm của cây mai vàng
hình dáng và bộ rễ
Cây mai có dáng vẻ thanh cao, thuộc loại cây đa niên, tức có thể sống và lớn mạnh tốt tới hơn một trăm năm. Cây mai vàng là cây thân gỗ, nên thân vững chắc, cành tương đối giòn nhưng vẫn có thể uốn để tạo dáng cây. Thân cây xù xì và phổ quát cành nhiều nhánh. Tán cây có lá thưa, giả dụ để vững mạnh tự do thì cây mọc từ hạt có thể cao tối đa tới 20 – 30m. Gốc cây khá to, và bộ rễ cây mai vàng lồi lõm có độ đâm sâu đến hai – 3m.
Lá mai
Lá mai là lá đơn, mọc xen kẽ so le, có phiến lá dạng hình trứng thon thả dài. Lá có màu xanh biếc nhưng mặt dưới của lá màu tương đối ánh vàng.
Đặc điểm của cây mai
Hoa mai
Hoa mai là loại hoa lưỡng tính. Hoa mọc ra từ các nách lá và tạo thành từng chùm. Việc ban đầu hoa mọc ra hoa cái, sau ấy hoa cái sẽ nở bung ra xuất hiện những chùm nụ xanh non. Trong khoảng một tuần, nụ hoa sẽ nở thành những cánh hoa mai vàng tươi nhãi ranh. Tạo thành hoa mai thường có 5 cánh nhỏ và mỏng manh nhưng cũng có bông đặc thù lên đến 9 – 10 cánh. Hoa mai thường nở trong 3 ngày sẽ tàn.
thời kì nở
Tuy hoa mai thường nở vào mùa xuân nhưng do thời tiết đổi thay nên việc ra hoa cũng thất thường, dẫn tới hiện tượng cây mai nở sớm hoặc hoa mai nở trái mùa. Chẳng hề toàn bộ hoa đều có thể đậu quả. Ví như hoa nào đậu thì sau khi tàn, bầu noãn của hoa sẽ phình to lên. Thời kì sau sẽ kết hạt.
hai. Ý nghĩa hoa mai ngày Tết
từ xưa, cây mai đã gắn bó với làng quê ruộng vườn xứ sở Việt Nam, gắn bó với con người trong khoảng khi tiên tổ khai đất lập làng để sinh sống. Cây ươm mầm, cắm rễ sâu trong đất, chẳng chịu từ trần phục bởi gió bão, dù thời tiết có nghiệt ngã đến mấy vẫn dai sức theo năm tháng, vẫn ngập tràn sức sống nở hoa đầu xuân.
Nên cây mai được tiên tổ ta ngày xưa giả dụ là tượng trưng của cốt cách, luôn giữ vững trong tâm não đạo lý ơn nghĩa, như sinh khí bền bỉ trải qua bao gió sương để rồi đơm hoa đúng vào đầu xuân mang đến sắc hương ngọt ngào.
tương truyền, trước lúc Mãn Giác Thiền sư viên tịch đã viết:
"Chớ tưởng xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một nhành mai."
Chỉ sau một đêm, trước thềm tự nhiên hàng loạt những nhành mai sôi động một cách huyền diệu. Chắc hẳn Bởi thế gia đình nào cũng cố gắng trang hoàng một số hoa mai nhộn nhịp trong nhà với ý muốn thao tác sang năm mới có phổ thông niềm vui, hạnh phúc.
Không chỉ có vậy sắc mai vàng biểu trưng cho sự phong túc, sang giàu phú quý. Mai vàng nở đầu năm như đạt được sự phồn vinh, hạnh phúc cả một năm.
3. Các loại hoa mai
Theo Báo cáo, trên toàn cầu hiện nay có khoảng hơn 24 loại cây mai và tại Việt Nam có khoảng 19 loại. Trong đó, 6 loại mai đa dạng nhất trên thế giới đó là Mai Cao Miên (Mai vàng Campuchia), Mai vàng Indonesia, Mai vàng Myanmar, Mai vàng Nam Phi, Mai vàng châu Phi và Mai vàng Madagascar.
Bên dưới là tổng hợp những loại mai nhiều nhất:
Mai Tứ Quý
Cây mai Tứ Quý còn được gọi là cây mai đỏ và có tên công nghệ là Ochna Atropurpurea. Đây là loài hoa kiểng không những mở vào màu xuân mà có thể nở nói quanh nói quẩn năm. Đặc thù hơn rộng rãi loài khác, cây mai này nở hoa hai lần, lần đầu màu vàng, lần tiếp màu đỏ. Khi đầu nở, hoa mai có 5 cánh vàng tươi sẽ rụng hết khi tàn, còn 5 đài hoa chuyển sang đỏ sẫm và úp vào như búp ôm ấp lấy nhụy hoa.
Hạnh Mai
Cây hạnh mai có tên khoa học là Prunes Mume, tên gọi khác là cây mai mơ. Nó có chiều cao khắc phục hơn rộng rãi loài khác, chỉ khoảng 6 – 9m. Lá cây mai mơ bản rộng hình bầu dục, nhọn ở đầu và có răng cưa nhẹ. Hoa mai 5 cánh thường có hai sắc màu nổi bật là trắng và hồng. Quả lúc non thì màu xanh, khi chín sẽ có màu vàng và có vị chua chua ngọt ngọt.
Bạch Mai
Hoa bạch mai có chiều cao tối đa khoảng 15m, được trồng cốt yếu ở Bến Tre, vùng núi Bà Đen – Tây Ninh, Hà Tiên. Hoa có màu trắng tinh khiết, gồm 6-8 cánh dày, khá tròn, nhụy vàng và tương đối giống như hoa sứ. Một nhược điểm của oài mai trắng này tương đối khó trồng và coi ngó.
Hồng Mai
Tên công nghệ của cây Hồng mai là Jatropha pandurifolia thuộc cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 – 4cm. Lá cây màu xanh thẫm, mọc đơn lẻ và xẻ thùy. Hoa hồng mai 5 cánh, màu hồng xinh và nhị hoa vàng tươi. Hoa mọc thành cụm ở các đầu nhánh và nở tản mát vòng vèo năm chứ không chỉ vào mùa xuân. Quả của hồng mai lúc chín thì có màu nâu đen.
Hoàng Mai
Đây là loại cây hoa mai vàng còn có tên khác là Lạp mai. Những bông hoa năm 5 cánh nhỏ nhắn, có màu vàng tươi tinh quái. Cây có tên Lạp mai vì loại cây mai này mỗi năm chỉ nở một lần vào cuối tháng chạp âm lịch.
Song Mai
Vốn dĩ được gọi tên tương tự là vì loài mai này thường ra hoa kết trái từng đôi. Hoa có màu trắng nuột, trông thanh khiết và tinh khôi.
Mai Chiếu Thủy
Cây mai chiếu thủy là loài cây đa niên có tên công nghệ là Wrightia Religiosa chỉ cao khoảng 1,5m có phổ thông cành nhánh, gốc cây hơi lớn. Lá cây nhỏ nhưng dài và mọc theo cặp. Hoa có màu trắng và mọc thành từng chùm nhỏ, gồm 5 cánh nhỏ và có mùi thơm nhẹ nhàng. Được gọi như thế là do cây có đặc điểm cuống hoa luôn hướng xuống dưới đất.
Nhất Chi Mai
Cây nhất chi mai có gốc to xù xì, thân gỗ đen bóng. Lá nhỏ, có màu xanh non, phần đầu nhọn nhìn giống hình mũi mác. Hoa nhất chi mai nhỏ hơn so với các loại khác gồm phổ biến cánh mỏng, Việc đầu tiên có màu trắng, tới gần khi hoa tàn thì chuyển dần sang màu đỏ. Hoa có thể mọc bông đơn hoặc thành chùm.
Mai cúc
Mai cúc là loại cây thân gỗ, có đa dạng nhánh và có nguồn gốc từ Bình Định. Hoa ra cánh rộng rãi hay cánh ít, hoa được chăm nom tốt thì có thể đạt tới 150 cánh. Mai cúc giống, cao khoảng 30cm có giá khoảng 150.000 đồng/cây, còn mai cúc lớn, cao khoảng 1m5 có giá khoảng 3.900.000 đồng/cây.
Mai đại lộc
Mai đại lộc được biết tới là dòng đọt đỏ quý thi thoảng được phổ quát người ưa thích. Cánh khít, tròn, màu sắc sặc sỡ, nhộn nhịp và chúng có số lượng cánh trong khoảng 24 tới 56 cánh. Hoa mai đại lộc là biểu trưng của sự may mắn, là một bắt đầu tốt đẹp, tuyệt vời và thịnh vượng cho một năm mới.
Mai xanh
Mai xanh có tên gọi khác trong tiếng anh là Petrea Volubilis cây thuộc họ Mai và là một loại cây rộng rãi và có xuất xứ trong khoảng Trung Mỹ và Mexico. Cây thân leo, phần thân cây sần sùi và có màu nâu xám, chiều dài thân cây có thể lên đến 10 - 12 mét. Đa dạng 2 giống mai xanh, đấy là giống hoa mai Thái và giống mai hoa xanh Đà Lạt.
một số loại hoa mai khác
Ngoài những loại mai phổ thông nhất như trên, Việt Nam còn có đa dạng loại mai khác. Chẳng hạn như cây mai hoa đăng, cây mai dương, cây mai chỉ thiên (cây mai vạn phúc, cây mai tiểu thư), cây thanh mai, cây mai hoàng yến, cây hoa mai đá, cây tùng tuyết mai, cây mai nhật, cây mai thái, cây cẩm tú mai, cây mai rừng (mai núi), cây bạch tuyết mai,…
4. Cách trồng cây mai
công nghệ nhân giống cây mai vàng
Cây hoa mai có thể được nhân giống bằng rộng rãi cách, trong đấy phổ thông nhất là gieo hạt và chiết cành. Mỗi công nghệ đều có những ưu nhược điểm riêng đối với cây mai như sau:
công nghệ gieo hạt: lúc gieo hạt, các bạn sẽ có số lượng rộng rãi cây mai con, chúng có thể sống trong khoảng 30 - 40 năm nếu được lớn mạnh tự do, giúp tiết kiệm công sức và thời gian. Tuy vậy, nhược điểm là cây mai mới sẽ không mang những đặc tính tốt từ cây mẹ như: Ít cành hơn, hoa lá nhỏ, màu sắc khác,…
phương pháp chiết cành: Ưu điểm của cách này chính là giữ nguyên được những đặc tính tốt trong khoảng cây giống Việc đầu tiên. Lúc chiết cần phải chọn cành nhỏ, khỏe mạnh rồi cắt khoanh vỏ dài 3 – 4cm, bảo đảm ko cắt lẹm vào gỗ. Dùng hổ lốn đất trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục,… để bó quanh đó vết cắt. Sau ấy thường xuyên tưới nước, coi sóc đến khoảng 3 tháng sau thì bầu đất ra phổ quát rễ rồi bạn mới thực hiện cắt nhánh đấy rời khỏi cây mẹ.
phương pháp trồng cây mai vàng
khi trồng cây mai, bạn cần đảm bảo được mật độ, khoảng cách trồng cây đủ rộng để cây tăng trưởng toàn diện.
Đầu mùa mưa là thời điểm tuyệt vời nhất để trồng mai.
Đất trồng cũng là một nhân tố rất quan yếu, các bạn cần chuẩn bị đất tất cả độ ẩm, độ mùn và dưỡng chất bằng cách trộn thêm với xơ dừa, tro trấu, than bùn và phân chuồng hoai mục,...
Mai vàng là giống cây chịu được nắng hạn nên các bạn có thể tưới nước 2 lần/ngày vào buổi sáng và chiều tối cho chúng với một lượng thích hợp, đảm bảo cây ko bị héo mà cũng không bị ngập úng.
Trong thời kỳ trồng bạn phải kết hợp bón phân với những loại phổ biến đạm và lân cho cây thay vì kali. Có thể dùng phân NPK với lượng phù hợp, bón xa gốc cây và bón khoảng hai – 3 lần/tháng. Nên bón phân vào mùa mưa thì sẽ tuyệt vời hơn. Bên cạnh đó, sau khi thay đất cho cây khoảng 3 – 4 tháng, có thể bón thêm cho cây phân chuồng, phân gia súc gà, vịt.
Nhớ đều đặn dọn cỏ dại, vun xới gốc và bắt sâu bệnh cho cây. Hoặc lời khuyên cho các bạn là nên diệt cỏ trước lúc vào mùa mưa cho mai nhé!
6. Cách chăm sóc cây ngày mai Tết
kỹ thuật cắt tỉa cây mai
các bạn cần cắt tỉa cành hợp lý tùy theo hình trạng và kích thước Đầu tiên của cây. Bình thường sẽ cắt bỏ ⅓ cành đi hoặc tỉa cành trên ngắn hơn hàng dưới giống như dáng cây thông.
thời khắc tỉa cành hợp lý là trước ngày 15 âm lịch, ví như chậm chất thì cũng chỉ nên vào ngày 20.
Vệ sinh cây mai
bạn có thể dùng vòi phun nước mạnh vào cây để rong rêu, nấm mốc ở thân cây bị bong tróc ra sạch. Hoặc cách khác là sử dụng phân ure pha đặc phun vào cây (không để chảy xuống gốc), đợi 10 phút rồi đánh bật nấm mốc bằng cách sử dụng bàn chải chà mạnh lên cây.
Hình ảnh chậu mai vàng luôn là chọn lựa của người Việt để dâng lên tổ sư và trang trí trong ngày Tết đề cập lên sự vững bền, niềm tin và sự bình yên của cuộc sống, mong chờ một năm mới chứa chan hạnh phúc, no đủ và đầy may mắn.